Po raz pierwszy interpretacji pojęcia niesprzeczności ze studium dokonał Sąd Administracyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 21.04.2020 r. (IV SA/Wa 308/20), wskazując, że ze względu na ogólny charakter Studium, jako aktu nie mającego charakteru normy prawa, ocena niesprzeczności ze studium uchwały lokalizacyjnej nie może polegać na nadaniu studium tożsamego charakteru jaki ma plan – jako precyzyjnej normy prawa, ustalającej ściśle określone parametry zabudowy. Sąd podkreślił, że parametry wskazane w studium nie są wskaźnikami maksymalnymi, które nie mogłyby zostać przekroczone na etpie uchwalania planu, czy też od niedawna w uchwałach lokalizacyjnych. Takie stanowisko zostało potwierdzone również przez Naczelny Sąd Administracyjny, który wyrokiem z dnia 15 października 2020 roku (sygn. akt: II OSK 1759/20) oddalił skargę kasacyjną m. st. Warszawy złożoną od przywołanego wyżej wyroku WSA.
W art. 5 ust. 3 specustawy mieszkaniowej, ustawodawca obwarował możliwość naruszenia ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego warunkiem zlokalizowania inwestycji mieszkaniowej w sposób niesprzeczny ze studium. W tym miejscu należy zwrócić szczególną uwagę na różnicę istniejącą pomiędzy pojęciami “zgodności” oraz “niesprzeczności” (czy też: “nie naruszaniem ustaleń”). Zagadnienie to było już przedmiotem wielu komentarzy doktrynalnych i orzecznictwa w związku z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Ustawodawca określił bowiem w tych przepisach w analogiczny sposób stosunek aktów planowania przestrzennego wydawanych na różnych poziomach zarządzania rozwojem przestrzennym (gminy, województwa, państwa).
W judykaturze porusza się problem znaczenia terminu „zgodność” użytego w art. 56 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym . Pojęciu temu można przeciwstawić „niesprzeczność”, jako relację między normami prawnymi, która ma charakter węższy niż „zgodność”. Zygmunt Niewiadomski wskazuje, że „normy są sprzeczne, jeżeli nie można pogodzić ze sobą wynikających z nich praw i obowiązków (czyli działań podmiotów uprawnionych lub zobowiązanych). Zgodność oznacza coś więcej, mianowicie zakłada spójność rozpatrywanych norm, ich jednokierunkowość. Dotyczy to przede wszystkim sytuacji, w której jedna z norm ma charakter ogólny, jest zasadą prawną, która ma tę właściwość, że może być realizowana przez normy konkretne w mniejszym lub większym stopniu. Ponadto ten sam autor wskazuje, że pojęcie „zgodności planu miejscowego ze studium” jest pojęciem niedookreślonym i ma w dużym stopniu charakter ocenny. Zakres zgodności może być różny – od „niesprzeczności” z ustaleniami studium, aż po ich uszczegóławianie. Punktem wyjścia do oceny zgodności planu ze studium będzie zawsze przedmiot i sposób ujęcia ustaleń studium.”.
W związku z powyższym, brak sprzeczności pomiędzy studium a uchwałą lokalizacyjną należy rozumieć w sposób podobny do stosunku łączącego studium a miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – podobny jest bowiem charakter obu uchwał. Jak wskazuje Michał Leszczyński w swoim komentarzu do specustawy mieszkaniowej (red. B. Zając, D. Predko, M. Leszczyński): „możliwość stwierdzenia braku sprzeczności zależeć będzie przede wszystkim od sposobu sformułowania oraz stopnia konkretności ustaleń studium. W związku z tym zaakcentowania wymaga przede wszystkim, że studium stanowi akt polityki przestrzennej adresowany do gminy, nie zaś do pojedynczego inwestora – ta przesłanka odnosi decydujący wpływ na sposób formułowania ustaleń studium, które w większości nie spełniają wymagań adresowanych do przepisów prawa”.
Podsumowując, przy ocenie sprzczeności bądź niesprzeczności inwestycji ze studium należy mieć na względzie, że jest to dokument wskazujący pewne ramy, kierunki i ogólne wskazania wymagające uszczegółwienia na późnieszjym etapie. Ustawodawca znając charakter tego opracowania wskazał, że inwestycja ma być z tymi kierunkami niesprzeczna. Logika podopowiada zatem, że o ile w danym studium nie znajdą się konrketne normy czy zakazy, wykluczające możliwość zlokalizowania na danym terenie zabudowy mieszkaniowej czy też inwestycji towarzyszącej, to iwnestycja taka pozostaje niesprzeczna ze studium i rada gminy może podjąć pozytywną uchwałę lokalizacyjną.
